Piękno gminy Drawsko

Gmina Drawsko leży w północnej Wielkopolsce, na południe od Noteci, od zachodu granicząc z województwem lubuskim. Dużą część jej obszaru zajmuje Puszcza Notecka, największy w kraju obszar wydm śródlądowych, porośnięty borem sosnowym.

Obszar Gminy obejmuje powierzchnię ok. 163 km². Ponad 60 % terenu gminy stanowią lasy oraz grunty zadrzewione. Administracyjnie gmina dzieli się na 12 sołectw: Drawsko, Drawski Młyn, Pęckowo, Piłka, Marylin, Chełst, Kawczyn, Kamiennik, Kwiejce, Kwiejce Nowe, Pełcza, Moczydła. Siedzibą władz gminy jest wieś Drawsko, położona w północnej części gminy, nad rzeką Noteć. Gmina Drawsko posiada sieć połączeń komunikacyjnych drogami wojewódzkimi: nr 181 Drezdenko – Czarnków, nr 133 Chełst – Kamiennik – Kwiejce – Kwiejce Nowe oraz nr 135 Borzysko Młyn – Piłka – Marylin – Miały – Wieleń. W gminie zlokalizowana jest stacja-przystanek PKP w Drawskim Młynie (zmodernizowana) na trasie Poznań – Szczecin, a w odległości 3 km od Drawska w Krzyżu zlokalizowany jest węzeł kolejowy, w którym przecinają się ważne linie kolejowe zachód-wschód oraz północ-południe (trasa do Berlina). W miarę dogodne połączenia komunikacyjne, przede wszystkim transportem samochodowym, ale również kolejowym sprzyjają rozwojowi turystyki.

Znaczna część terenu znajduje się w strefie chronionego krajobrazu oraz objęta jest ochroną jako obszary sieci Natura 2000. Wśród pomników przyrody jest 6 głazów narzutowych (granitów) na terenie Nadleśnictwa Potrzebowice (leśnictwo Drawsko i Kamiennik) i 4 drzewa, wśród nich dąb „Patriarcha”. Niewątpliwą atrakcją są liczne urokliwe jeziora: 13 o powierzchni do 10 ha oraz Piast i Długie – z lustrem wody w granicach 15 ha. Ich średnia głębokość nie przekracza 5 m. Większość jezior znajduje się w południowej części gminy, pomiędzy wsiami Kwiejce i Piłka. Obecnie zagospodarowane turystycznie są jeziora: Piast w Kwiejcach, Moczydło w Marylinie i Długie w osadzie Borzysko Młyn. Region słynie z bogactwa runa leśnego. Sezon grzybowy w lipcu zaczynają kurki i kanie, później są podgrzybki, borowiki, koźlarze, maślaki, okres zbiorów kończą popularne zielonki. Obficie występują tu także jagody i jeżyny.

Tereny Puszczy Noteckiej, zwłaszcza ubogie piaszczyste gleby, przez długi czas hamowały rozwój osadnictwa. Pierwsze osady ludzkie powstawały w pobliżu wody, koncentrując się wzdłuż linii rzeki Miały i Noteci. Zakładano tam tartaki obrabiające drewno, którego było pod dostatkiem. Najstarszą wsią na terenie gminy jest Drawsko wzmiankowane już w 1298 roku. Kolejne wsie powstawały w XVI wieku; należą do nich: Drawski Młyn, Pęckowo i Chełst. Wiek XVII przynosi założenie osady młyńskiej Piłka. Dopiero w wieku XVIII powstały wsie Zieleniec, Kamiennik, Kawczyn i Pełcza.

Różny jest układ przestrzenny wsi na terenie gminy: Drawsko, Chełst i Kwiejce mają układ zbliżony do ulicówek, Piłka to wielodrożnica. Do ciekawszych obiektów architektury murowanej z drugiej połowy XIX wieku i początków XX wieku należy budynek, w którym mieści się aktualnie Urząd Gminy Drawsko, pierwotnie będący siedzibą właściciela dóbr ziemskich i tartaku oraz dawne i aktualne budynki szkolne w Drawsku, Drawskim Młynie, Chełście, Kamienniku, Piłce, Pęckowie oraz dawny kościół ewangelicki wraz z pastorówką w Piłce.

Krajobraz

Gmina leży w obszarze Kotliny Gorzowskiej, powstałej z połączenia dolin Warty i Noteci, będącej częścią makroregionu Pradoliny Toruńsko – Eberswaldzkiej. Teren ten cechuje występowanie piasków glacjofluwialnych i pokrywających je wałów wydmowych. Sieć hydrograficzną tworzą dwa główne cieki wodne, Noteć oraz rzeka Miała, która z południowego wschodu na północny zachód wykształciła dość wyraźną dolinę, bardziej płaską w kierunku południowo-zachodnim. Na północ od rzeki Miały występują niewielkie dopływy, natomiast na południowy zachód, mniej więcej od wsi Piłka, ciągnie się szeroki pas złożony z niewielkich jezior oraz ich dopływów będących częścią dorzecza Miały. Na południe od Drawska znajduje się zalesiony obszar wysoczyznowy pozbawiony rzek, wyjątek stanowi jezioro Moczydło.

Krajobraz jest zróżnicowany, miejscami silnie sfałdowany. Pokrywę glebową tego obszaru tworzą mułki, piaski i żwiry rzeczne. Miejscami, wyspowato zalegają płaty torfu, w okolicach Pęckowa występuje glina zwałowa.

Gmina Drawsko położona jest na skraju Puszczy Noteckiej. Obszar puszczy to leśny kompleks o powierzchni 135 tys. ha leżący pomiędzy Wartą a Notecią, od wschodu ograniczony rzeką Wełną. Puszcza Notecka dominuje w krajobrazie gminy oddając mu swoją naturalność, wielkość i nieskazitelność. Lasy stanowią tu aż 86% powierzchni południowej części gminy. Wśród drzew dominuje sosna zajmując 94,5% ogółu drzewostanu. Ochronie podlega tu fragment olbrzymiego kompleksu leśnego Puszczy Noteckiej obejmujący jeziora w zagłębieniach bezodpływowych, obszary torfowiskowe oraz pola wydmowe w południowej części gminy.

Noteć, płynąca ze wschodu na zachód stanowi naturalną granicę gminy od północy, wzdłuż meandrującej rzeki zlokalizowane są pola uprawne i pastwiska. Noteć to rzeka o ustroju śnieżno-deszczowym, której maksimum przypada wiosną (przez topnienie śniegów) i latem (wskutek opadów atmosferycznych). Mniejsze rzeki przepływające przez gminę: Miała i Rudawa (w górnym biegu zwana Człapią) stanowią jej lewobrzeżne dopływy. Rzeka Miała, przepływa przez centralną część gminy, a jej zlewnia zajmuje niemal całą powierzchnię gminy. Swój początek bierze w Gminie Lubasz (na południowy wschód od Drawska) wypływając z Jeziora Kruteckiego. We wsi Moczydła na jazie rzeka Miała dzieli się na dwa kanały: Starą Noteć i Chełstnicę (Rudawę). Człapia płynie wzdłuż zachodniej granicy gminy niemal wyłącznie przez obszary leśne. W dolnym biegu dzieli się na dwa ramiona, z których większe nazywa się Rudawą (łącząc się ze Starą Notecią na zachód od miejscowości Pełcza), a drugie nazywa się Hamerką.

Źródło: „Wypoczynek nad wodą w gminie Drawsko” Krzysztof Bogdanowicz

Red. Klaudia Wieczorek – Starostwo Powiatowe w Czarnkowie