Co kryją podziemia

Czarnkowski rynek to serce miasta. Wytyczony został po nadaniu praw miejskich, najprawdopodobniej na przełomie XIII/XIV w. Do dziś zachował się historyczny układ przestrzenny obejmujący prostokątny rynek z główną drogą od północy oraz wychodzące od niego uliczki. Znajdujący się w południowej pierzei rynku kościół pw. Św. Marii Magdaleny jest najstarszym i najcenniejszym zabytkiem w mieście. Pochodzi z XVI wieku, a w 1931 roku został wpisany do rejestru zabytków.

Późnogotycka świątynia zbudowana została z inicjatywy ówczesnych właścicieli miasta – rodziny Czarnkowskich herbu Nałęcz. Budowę rozpoczęto w 1580 r., a konsekracji kościoła w 1586 r. dokonał biskup poznański ks. Jan Węgorzewski. W 1632 r. dobudowano kaplicę Biczowania Pana Jezusa, której fundatorką była Zofia z Herburtów Czarnkowska. Poświęcono ją w 1634 r. Świątyni nie ominęły nieszczęścia – w 1709 r. została poważnie uszkodzona w wyniku pożaru. Odrestaurowano ją w latach 1724-1726, a w 1757 r. dobudowano kaplicę Św. Antoniego. Jej fundatorzy – Mikołaj i Anna Swiniarscy wraz z dziećmi zostali pochowani w krypcie pod tą kaplicą. Kościół św. Marii Magdaleny, to prawdziwa skarbnica najcenniejszych zabytków mówiących o historii regionu. Warto go zwiedzić i dokładnie przyjrzeć się śladom pozostawionym przez naszych przodków. Na szczególną uwagę zasługuje renesansowy, piętrowy, kamienny nagrobek przyścienny Macieja Czarnkowskiego i jego żony Katarzyny z domu Opalińskich, wykonany z marmuru i alabastru. W zwieńczeniu nagrobka jest kartusz z herbem rodowym Czarnkowskich - Nałęcz. Ciekawostek i pięknych elementów wartych zobaczenia jest zdecydowanie więcej. A co kryje się w jego podziemiach? 

W lipcu br. w obecności księdza proboszcza, Burmistrza Miasta Czarnkowa, pracowników Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Poznaniu, Delegatury w Pile, pracowników Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, regionalistów oraz osób pomagających przeprowadzone zostały oględziny wnętrza krypt znajdujących się w centralnej części prezbiterium oraz obok głównego ołtarza.

Głównym celem lustracji było sprawdzenie ich stanu zachowania. Na co dzień nie są one dostępne, a wejście do nich jest znacznie utrudnione. Krypta w prezbiterium, do której prowadzą murowane schody przykryta jest ceglanym sklepieniem. Wejście do niej zamyka kamienna płyta. Znajdują się w niej drewniane trumny duchownych. Po lewej stronie ołtarza znajduje się wejście do kolejnej krypty, która w późniejszych czasach pełniła funkcję skarbca. Od XVI wieku dzieje czarnkowskiej świątyni były silnie związane z losami rodów Czarnkowskich i Swinarskich. To oni byli jej fundatorami, podejmowali decyzje w sprawie jej dalszych losów i remontów, ale służyła też im jako miejsce pochówku. Kościół był też miejscem zarezerwowanym dla księży. Spotkanie to utwierdziło zebrane osoby  w przekonaniu, że kościół pw. Św. Marii Magdaleny wymaga w przyszłości szczegółowego rozpoznania pod względem historycznym i archeologicznym. 

Czy macie już plany na weekend? Jeśli nie, to rekomendujemy zostanie turystą we własnym mieście! Czarnków to miasto, które warto zwiedzić i w którego historię się zanurzyć. O jej zachowanie dba Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, które regularnie organizuje spacery tematyczne po mieście. Zachęcamy do śledzenia działalności tej niewielkiej, ale prężnie działającej instytucji. Taką wyprawę z powodzeniem można zorganizować samodzielnie, a świetnym towarzystwem będzie przewodnik „Czarnków. Miasto z historią. Szklaki turystyczno-historyczne” dostępny w Miejskiej Bibliotece Publicznej - Miejskim Centrum Kultury w Czarnkowie przy Placu Wolności 5 oraz w Muzeum Ziemi Czarnkowskiej przy ul. Wronieckiej 32. Muzeum w swojej ofercie ma także publikację poświęconą w całości opisywanej w artykule świątyni, pt. "Przewodnik po kościele pw. św. Marii Magdaleny w Czarnkowie". 

Romka Bartkowiak - Muzeum Ziemi Czarnkowskiej

Red. Marta Burakowska – Starostwo Powiatowe w Czarnkowie

Zdjęcia – Muzeum Ziemi Czarnkowskiej, Urząd Miasta Czarnków